Saturday, July 28, 2012

Evoluon

Nog vergeten te vermelden dat we vorig weekend in het Evoluon geweest zijn: het is open in de maand juli en nog een stukje van augustus 2012. Erg de moeite waard; er is een tentoonstelling over het brein, die op zich aardig is, maar te voornaamste doel ws natuurlijk om er weer eens in te kunnen en de sfeer op te snuiven. Afgezien van het ontbreken van de oorspronkelijke tentoonstelling, een absolute aanrader. Ik hoop werkelijk dat men weer wat met het Evoluon gaat doen; ik ga aan wat touwtjes trekken.

Thursday, June 02, 2011

Listerine

Onder de douche, zepen, afspoelen, tanden poetsen, Listerine gorgelen. Ik lees de achterkant van het flesje - ik lees sinds mijn vroegste jeugd elke letter op elke verpakking. Keer op keer. Er staat, geheel in hoofdletters: "BIJ TWEEMAAL DAAGS GEBRUIK BIEDT LISTERINE ORIGINAL 24 UUR BESCHERMING TEGEN TANDPLAK EN EEN LANGDURIGE FRISSE ADEM". Hé, dat is raar, is het nieuw, of valt het me nu pas op? - ik heb helemaal geen bescherming tegen frisse adem nodig, als ik een beetje kalm aan doe met koffie en op tijd eet, valt het best mee. Ik weet niet of er veel mensen zijn die last hebben van langdurig frisse adem.

In de Franse versie(het scheelt een boel geld blijkbaar om de etiketten te combineren met die van onze zuiderburen) komt men tot de kern van het verhaal: "UTILISÉ DEUX FOIS PAR JOUR, LISTERINE ORIGINAL APPORTE 24 HEURES DE PROTECTION CONTRE LA PLAQUE DENTAIRE ET LA CONFIANCE D'UNE HALEINE FRAICHE PROLONGÉE" waar men tegen beschermd wordt is het zelfvertrouwen - en dat is natuurlijk precies wat Listerine (Johnson & ~) wil: mensen zonder zelfvertrouwen die flessen Listerine gorgelen en weer uitspugen, omdat ze door de vorige fles zijn beschermd tegen het zelfvertrouwen dat ze daarvoor nog hadden - ook als ze geen last hadden van langdurig frisse adem. Zelden heb ik een eerlijkere en meer to-the-pointe tekst op een verpakking gelezen.

Tuesday, December 28, 2010

Hans Faverey herinnerd

Nu de bundel met verzamelde gedichten 1962-1990 is uitgekomen zo'n 20 jaar na zijn dood herinner me ik opeens een paar dingen over Hans Faverey die wellicht niemand weet, zodat ik ze hier op kan schrijven. Om te beginnen is het goed om te weten dat het 'Faverie' is qua uitspraak en niet 'Faverij' zoals ik veel mensen hoor zeggen. Ik herinner me Hans als een heel vriendelijke man, vriend van mijn ouders en man van een collega van mijn vader. Ik heb hem maar een paar keer gesproken, en het was heel lang geleden.

Mijn opa was pianostemmer. Hij had een van de eerste Korg-tuners die Nederland binnenkwamen - hij noemde het een 'stemklok' en hij vond het ding volledig onbruikbaar, dus ik kreeg hem. Deze tuner doet het nog steeds en is mijn derde backup. Opa stemde gelijkzwevend op zijn gehoor en had er niets aan. Door het bezit van dit apparaat werd ik op een avond uitgenodigd bij Hans en Lela. Ze woonden in een straat achter het concertgebouw en ik ging er op mijn fiets naartoe; ik was een jaar of 16.

Hans had een klavecimbel midden in de kamer staan. Het instrument was geleend van een vriend die op vakantie was. Hans speelde piano en wilde graag op het klavecimbel spelen; maar de eigenaar had gezegd dat het instrument verstemde en voor elke speelbeurt bijgestemd moest worden - zoals een gitaar en niet zoals een piano. Hier kwam mijn stemklok van pas.

Ik moet zeggen dat een klavecimbel erg mooi klinkt. Ik zou er ook zelf niets aan gedaan hebben op die avond, maar zoals gezegd, de eigenaar had gezegd dat er gestemd moest worden. Ik wist toen wat van gelijkzwevend stemmen, en ik stelde voor om zo min mogelijk te doen, en de paar snaren die licht zweefden aan te pakken, en de rest van het gebouw te laten staan.

We pakten dus een snaar en trokken hem op met de stemhamer die bij het klavecimbel zat een klein beetje op, tot hij weer op stemming was. Ondertussen keken we op de Korg tuner en zagen de naald vervaarlijk heen en weer schommelen. Toen maakten we de kapitale fout van de avond, en dat was dat we de toonhoogte even precies op het midden gingen zetten - toen was er opeens veel meer te stemmen, en zoals Opa honderd keer had uitgelegd, zo ging de temperatuur uit de stemming. Na een uur ingespannen werk waren we niet veel vooruit; eerlijker is het om te zeggen dat geheel er op achteruit gegaan was.

Toen het uur, misschien was het langer, verstreken was, raakten we vermoeid en ik herinner me dat Hans een snaar hoger draaide, naar de meter tuurde, en zei: "Nu heb ik het door denk ik." Ik wilde net zeggen: "Volgens mij zit je er nu bijna een hele oktaaf boven", toen opeens de snaar met een geweldige klap sprong. Het was echt erg hard.

Hans keek erg beteuterd, en zei dat we er maar beter mee op konden houden. Hij had reservesnaren, maar ik denk dat hij die er door de eigenaar op heeft laten zetten. Ik kreeg een kopje thee en ging naar het ouderlijk huis. Met het gevoel gefaald te hebben doordat ik mijn zin niet had doorgezet, en daarbij te lang gewacht had om mijn mond open te doen toen ik zag dat er iets fout ging.

Het was dus een heel leerzame avond. Hans Faverey was iemand die heel zachtaardig was en goed zijn zin doorzetten kon. Het is bijna onmogelijk om zachtaardige en standvastige mensen van een ingezet pad af te krijgen. Gelukkig hebben we ook over zijn poëzie gesproken voordat we het vermaledijde klavecimbel gingen verstemmen. Gelukkig is daar nu een goede verzameling van in een mooi uitgegeven boek.

Sunday, July 04, 2010

Het Evoluon


Door een post op Slashdot (iemand die zich de COFFEE machine - spraaksynthesizer - herinnerde) werd ik op een trip door mijn geheugen over het Evoluon gezet. Wat was dat een fantastische plek in de jaren zeventig, en hoe droevig is het niet dat het allemaal voorbij is. Ik weet niet meer hoe vaak ik er geweest ben, in mijn herinnering toch minstens een aantal keren, zo tussen de drie en de vijf maal. Toen het eind jaren 80 gesloten werd, verwachtte ik dat het wel weer open zou gaan, en heimelijk hoopte ik dat het daar behouden zou blijven, zodat het door een verstandiger toekomstige generatie afgestoft zou kunnen worden als permanente tentoonstelling over de techniek in de jaren zestig en zeventig. Zoals bepaalde stukken van het Science Museum in Londen bewaard zijn gebleven.



De werkelijkheid is harder - alles is gesloopt. De Senster, die in de centrale hal met zijn metalen geraamte op je af kwam, is van zijn intelligentie ontdaan, en zijn skelet is tentoongesteld naast een bedrijf in Zeeland. Petje af voor het historisch besef, maar het kunstwerk had natuurlijk levend en werkend bewaard moeten blijven. Sommige maquettes staan in het Philips Museum in Eindhoven, dat 's maandags t/m woensdags van 10.00 tot 15.00 te bezichtigen is - dat moet zijn om werkende mensen buiten te houden. Laten we hopen dat iemand een project begint om een virtueel Evoluon op het web te krijgen, gebruik makend van wat er in de Philips-archieven nog beschikbaar is. Youtube heeft een teruggevonden film; zeer de moeite waard.

Saturday, June 19, 2010

Dronkers

Zoals elk statistisch onderzoek toont dit verhaal onomstotelijk aan welke vooroordelen de auteur wilde bewijzen. Stel je voor, je werkt op een christelijke universiteit, dan wil je bewijzen hoe slecht scheidingen voor kinderen zijn, maar je wil eigenlijk het echtscheiden bemoeilijken, dus je vergeet te onderzoeken hoe slecht het voor kinderen is als papa en mama elke dag elkaars hersens inslaan.

Dit was echter het vorige project van de heer Dronkers. In zijn nieuwe studie probeert hij aan te tonen hoe slecht het mengen van verschillende soorten kinderen in een schoolklas is voor de leerprestaties.

Welke categorieën heeft hij gekozen? Arm en rijk? Dialect- of ABN sprekers? Niet geheel onverwacht (hij is in Limburg als hoogleraar benoemd) heeft hij etnische achtergrond geprobeerd te verwarren met islam als geloof, en daar is hij redelijk in geslaagd.

Onderwerp van de statistische manipulaties (en hij geeft eerlijk toe, een eigen bewerking van een gewogen resultaat van geselecteerde landen van herkomst) is de taalvaardigheid. Zoals mijn vrouw op de lagere school door de nederlandse paters werd geslagen als ze papiamento sprak met haar vriendinnetjes, in de pauze nog wel, wordt het spreken van vlekkeloos nederlands, met een correcte weergave van alle arbitraire constructies (ik noem hier in het bijzonder het onzijdige meisje, de tussen-n en woorden zoals gijzelaar) verheven tot het wenselijke en hoogst bereikbare. Dronker heeft zelf onderzoek gedaan naar wiskunde en natuurkunde maar komt niet verder dan de stelling, in een eindnoot, dat de resultaten overeenkomen - na afdoende weging en selectie, neem ik aan, maar dat was teveel werk voor deze publicatie.

Voorbij wordt gegaan aan het feit dat deze leerlingen, als we de resultaten genoeg wegen, weliswaar enkele percentielen meer 'taalfouten' maken, maar een aantal talen meer spreken, wat een grotere relevantie heeft voor de arbeidsmarkt. Een Antilliaan is bijvoorbeeld voor mijn bedrijf een goede keus, omdat deze in het nederlands, engels en spaans de telefoon op kan nemen of de business partners begeleiden. Vergeleken met spaans en arabisch is nederlands een bijzonder slechte keus voor de globale arbeidsmarkt. Ernstiger nog, voor een groot aantal van de 15-jarige vmbo leerlingen die hij meeneemt in zijn onderzoek, is het veel relevanter dat ze goed brood leren bakken of auto's repareren. Naar beide kanten toe is taalvaardigheid hier een slechte, maar veelbetekenende keuze.

De wens die aan dit specifieke onderdeel ten grondslag ligt, is om in te grijpen in de taal die men thuis spreekt; hiermee zijn we niet verder dan deze paters in de jaren zestig gekomen. Dit is in lijn met de Leefbaar Rotterdamse regel om op straat nederlands te spreken (hebben we erg om gelachen - mijn expat-collega's en ik) en het is blijkbaar een onvermijdelijk onderwerp bij rechtse provincialen. Dit soort folklore is, hoewel ergerlijk, onschadelijk omdat het volledig kansloos is.

Ernstiger is wanneer de begrippen afkomst, etniciteit en religie aan bod komen. Ook hier toont de studie haarfijn aan quod erat demonstrandum. De categorieën die opgezet worden zijn de bekende niet-westerse allochtonen (zwarte mensen) en er wordt zelfs een categorie 'allochtonen uit islam-landen' uitgevonden. Een achterstand van allochtonen uit christelijke landen (op het gebied van natuurkunde zou een plausibele werkhypothese zijn) is niet meegewogen of geselecteerd. Eveneens is het niet duidelijk hoe de grote culturele verschillen tussen 'islamitische' landen als Indonesië, Turkije of Somalië tot differentiatie in de resultaten leiden.

Dat is echter van geen enkele relevantie als we met pseudo-wetenschap argumenten voor segregatie willen leveren. Nergens wordt de intentie duidelijker dan in de zinsnede "maar dat kan dat niet meer onderbouwd worden met betere studieresultaten."

De heer Donkers mag natuurlijk zeggen wat hij wil, maar ik heb er moeite mee dat deze studie wordt gefinancierd uit openbare middelen. Ik zou er op willen aandringen dat deze middelen worden ingezet voor echte wetenschap; voor deze studie is vast een sponsor of partijkas te vinden.

Sunday, June 13, 2010

Onze ouderen

Wat een sterk punt lijkt in het programma van de PVV, "mensen in bejaardentehuizen worden slechter behandeld dan gevangenen", is bij nadere analyse in tegenspraak met de rest van het programma. Het in bejaardentehuizen wegstoppen van familie is typisch voor de Nederlandse cultuur, en zal nooit leiden tot een bevredigende oplossing, omdat het kil, liefdeloos en egocentrisch is. Om niet te zeggen duur. In andere culturen worden ouderen met respect behandeld en zijn families zo hecht dat de ouders altijd terecht kunnen bij (één van) hun kinderen.

Ik mag er over meepraten omdat wij een groot gedeelte van de tijd mijn Arubaanse schoonmoeder in huis hebben. Ze hoeft zo niet alleen te zijn, helpt mee, doet een boodschapje hier en daar. Het is voor iedereen beter. Mijn ouders zijn te zijner tijd ook welkom, mochten ze niet meer zelfstandig kunnen wonen. Het is een goed voorbeeld waarom we andere culturen moeten omhelzen in plaats van afstoten. Ik was geschokt toen ik las dat ouderen moeten betalen om uit winkelen genomen te worden. Samen met het 'familiedrama' is dat een van de weerzinwekkende, afstotende aspecten van deze cultuur.

Saturday, May 01, 2010

Alledaags

KL783, 8 April 2010. Net op weg naar Nederland, tussenlanding in Curaçao achter de rug. Stewardess komt naar ons toe.
KLM Stewardess: "Mag ik u iets vragen? Reist u samen?"
Ik: "Ja, inderdaad. Wij reizen samen."
Ongelovige glimlach van KLM Stewardess.
KLM Stewardess: "Er zijn namelijk twee mensen die samen willen zitten. En als één van u nu naar achteren ..."
Ik: "Wij blijven graag naast elkaar zitten."
KLM Stewardess: "Ja, maar het is een stel en ze willen graag naast elkaar zitten ..."
Ik: "Mevrouw, wij zijn bijna twintig jaar met elkaar getrouwd."
KLM Stewardess, met lichte verontwaardiging in de stem: "O, maar dat kan ik niet zien, hoor?!"

U raadt het al, mijn vrouw en ik hebben niet dezelfde kleur.

Deze zelfde mevrouw zette daarna de stoel van mijn echtgenote en een mevrouw uit Curaçao rechtop tijdens de maaltijd. Ik vroeg haar toen of ze dat bij alle mensen voor ons ook even wilde doen. En zei dat ik extra goed zou opletten of ze niemand vergat.