Halfbakken

Wie denkt dat journalisten in oorlogsgebied per ongeluk worden geraakt moet wel heel naief zijn; voor soldaten zijn ook de journalisten uit hun eigen land de vijand. De problemen en rechtszaken ontstaan alleen als er pers in de buurt is. Het is dus het handigst om die te proberen zo af te schrikken dat ze uit de buurt blijven. Gisteren is er een geluidsman van Reuters gewoon overhoop geschoten en de rest van de crew gearresteerd. "They treated us like dogs." Dat is dan in ieder geval beter dan de 30.000 Iraakse burgers die sinds het begin van het conflict, volgens cijfers van de engelstalige pers, omgekomen zijn. Een recente USA Today - Gallup -CNN poll stelde vast dat 57% van de Amerikanen vindt dat de oorlog hun land kwetsbaarder voor terrorisme heeft gemaakt. De kans bestaat dat ook de meeste Nederlanders dat vinden over hun land. Ik ken persoonlijk niemand die het een goede zaak vind dat Nederland in die oorlog aanwezig is, en dat kan aan de beperktheid van mijn vriendenkring liggen, maar het zou ook zo kunnen zijn dat er een beperkte Haagse steun is, waar de rest van Nederland hoognodig iets van zou moeten zeggen. De militair die zo eager op het toneel sprong om te laten zien dat ook Nederland mee deed, in plaats van correct het halfbakken oer-Nederlandse compromis te vertegenwoordigen, mag van mij nog steeds een jaartje de gevangenis in om na te denken over de gevolgen. Of nee, misschien een aantal uren dienstverlening als journalist aan het front.

Kiestoon of 220

Amsterdam Zuid heeft een KPN Adsl-storing die al de hele dag duurt; toegang tot het net zit qua belangrijkheid al ergens tussen de dialtone (hoe is het leven zonder telefoon) en het electriciteitsnet (hoe is het leven zonder stroom). Dit soort dingen gebeuren altijd als ik een klant op bezoek heb, en ik zou allang zakelijk adsl hebben als ik er ook maar enig vertrouwen in zou hebben dat dit minder storingen zou hebben; voorlopig is het wel een stuk duurder.

Als je de mensen in Spanje zag kun je je niet voorstellen dat er leven was voor de mobiele telefoon; waanzinnig dat je in het vliegtuig nog steeds niet kunt bellen met je eigen mobieltje. Het is een publiek geheim dat dit is om storingen op de grondstations te vermijden; de spullen in het vliegtuig kunnen er namelijk best tegen, evenals de apparatuur van een ziekenhuis als je tenminste meer dan drie centimeter er vandaan blijft.

44 graden in de schaduw

Na een weekje staking van de vuilnismannen (wij moesten vroeger "vuilnislieden" zeggen) stonk het hier en daar een beetje in de binnenstad, maar het was niets bij de vlagen van zoetig bederf die er over Sevilla waaiden in de buurt van de dumpsters die net vol, of net niet helemaal leeg waren. Ik had visioenen van "de dood in Venetie", als von Aschenbach vanwege choleragevaar de stad moet verlaten, evenals de rest van de mondaine toeristen. (En de blije blik als e.e.a. niet door blijkt te kunnen gaan is waarschijnlijk Dirk Bogardes beste performance, in ieder geval mooiste shot, van zijn carriere). De film blijkt min of meer gebaseerd op een ware gebeurtenis, verhaald door Thomas Mann die Gustav Mahler in de trein tegenkwam. De jongen die de jonge pool Tadzio mocht spelen heeft de rest van zijn leven alle schuld van tegenslag aan de film kunnen geven. Het verhaal zou vandaag de dag niet kunnen denk ik - ik zou het niet durven uitleggen aan de gemiddelde Amerikaan - en hun mores zijn hier leges. We mogen Visconti bewonderen dat hij het aan z'n laars lapte - hij was zo'n salonsocialist die zoveel geld had dat hij kon vinden wat hij wilde.

Moskou 1985

Twintig jaar geleden was ik in Moskou. Gorbatsjov was net aan de macht maar niemand wist nog precies wat er komen ging. (Ik denk hijzelf ook niet). Door wat er toen in gang is gezet is de wereld veranderd van de koude oorlog tot de huidige met het islamitische vijandbeeld. Het zal een tijdje duren, maar het moet bijna zo zijn dat Gorbatsjov de grote verandering had gepland met mensen in het westen; de tegencoup van de oude garde bereikte niet het doel maar zorgde voor een doorkruising van het zorgvuldig geplande schema waarin het kapitalisme geleidelijk werd ingevoerd.

Het leven in Moskou twintig jaar geleden was ongeveer net zoals hier, met als uitzondering dat de Russen die ik sprak zonder uitzondering dachten dat wij in het westen allemaal steenrijk waren en onze ouders een mercedes-benz reden. Ook waren ze meer dan normaal geinteresseerd in spijkerbroeken, schoenen en jassen uit het westen, hoewel al die dingen daar ook te koop waren. Men klaagde er over dat ze veel geld op de bank hadden maar niets konden kopen.

De krampachtigheid van de sovjet-media was in schrille tegenstelling tot de beschikbaarheid van buitenlandse publicaties en radiozenders. In het Goem-warenhuis draaiden de Beatles en ELO. De keuze aan artikelen was beperkt, wat inhield dat winkelen niet echt nuttig was, want hetzelfde assortiment was overal, en voor dezelfde prijs te koop.

De metro's waren een toonbeeld van netheid in een stad die verder wat rommelig en koud was. Er waren veel auto's op straat, maar van Russische merken, en een paar Tatra's uit Tsjecho-Slowakije. Er was geen merkbare surveillance, behalve in de hotels waar alle oude dametjes, op elke verdieping eentje, naar verluid van de geheime dienst waren. Er reden wel altijd veel legervoertuigen op straat, maar de meesten vervoerden normale goederen. Er was nog niets voelbaar van grote verandering, en ook niets dat er op wees dat het land zou instorten, zoals het later deed. We weten wat er gebeurd, is, en door het openen van de archieven, ook veel van de misdaad die er heeft plaatsgevonden in de afgelopen eeuw.

Bij wijze van reprociteit zouden ook de archieven aan deze kant van het ijzeren gordijn open moeten, niet gecensureerd zoals nu, maar echt en onbeperkt, om de periode echt in perspectief te kunnen zien. Geschiedenis is altijd die van overwinnaars, maar er is niets dat ons er van weerhoudt om ook onszelf te overwinnen.

Varia

Ik had het graag nog wat over de hitte in Sevilla gehad, maar het Parool kopte met het feit dat er al 40.000 boetes voor het overtreden van de identificatieplicht zijn uitgeschreven. Nu weten jullie dat ik geen optimist ben maar dit cijfer verbaasde me toch. Tijd om het register van getolereerde scheldwoorden voor de politie er op na te slaan, ik vraag me af of 'fascistoide luiwammes' of 'gemakzuchtige randdebiel' er op staan. Benieuwd wanneer Nederland er achter gaat komen dat een overheid er voor ons is, en niet andersom. Wordt ik rechts? Of is dit nog steeds links?

In ander nieuws, de BBC meldde vanmiddag dat literatuurwetenschappers hebben vastgesteld dat een goed kort verhaal religion, sex en mystery bevat. Hun wedstrijd werd gewonnen door de volgende inzending "Oh my God, I am pregnant; I wonder who did it."

Het Helios-raadsel houdt de mensen ook in de greep. Meestal vallen de vliegtuigen als mussen uit de bomen als ik in warm weer vlieg, en ook deze keer was het raak, zowel in Griekenland als in Venezuela. Wat er precies gebeurd is, is slechts een kwestie van hoeveel detail je wilt; ik ben tevreden met de verklaring dat als je een vliegtuig niet onderhoudt, het vanzelf een keer naar beneden komt. De stelling dat vliegen zo veilig is, wat ook onmiddellijk in een filmpje aan boord van onze Transavia-737-800 (jaja) werd gezegd door een 'captain-acteur', vlak voor de demo van de zwemvesten en de inflatable slides, maakt ook niet zo veel indruk. Als je iemand een beetje mank ziet lopen, zeggen ze niet vaak dat het door een 'oude wond van een vliegtuigongeluk' komt. Niet?

Absent

We waren een paar dagen in Sevilla voor het huwelijk van de jongste broer van mijn vrouw; later meer daarover. Los gezien van het feit dat ik het Internet slechts over GPRS in mijn mobiele telefoon kon benaderen, ben ik het hele ge-web-log gewoon glad vergeten de afgelopen vijf dagen. Dat het de afgelopen dagen in Sevilla tussen de 37 en 44 graden Celsius was, kan daarmee te maken hebben.

Zomergast

Interessant en boeiend is niet hetzelfde, zoals Robbert Dijkgraaf in Zomergasten liet zien. Hoewel alle onderwerpen me interesseren kon het me niet bijzonder boeien. Vorige week was er een vage Belgische kunstenaar die wel boeide maar totaal oninteressante onderwerpen had, zoals koning Boudewijn. Kan er iemand tv kijken zonder te zappen? Ik verwacht veel van de nieuwe beeldbuisinnovatie waarin je samen verschillende dingen kunt zappen. Verrast was ik wel toen Robbert "Weapons of Choice" van The Chemical Brothers (kunst van Christopher Walken) liet zien. Daarnaast was er, zoals te verwachten was, een overdosis aan populair wetenschappelijk fragmenten. Yorin had gelukkig America's next supermodel.

Arte had een goede film uit 1964, La Peau Douce, één van de zeldzame met Françoise Dorleac. Onbegrijpelijk is dat Arte op de Amsterdamse kabel in het Duits wordt uitgezonden, als er Franse films zijn. Arte is er ook in het Frans. Nu Spanje (TVE) en Italië (RAI1) verbannen zijn, en de keus tussen Frans en Duits op Duits uitvalt (terwijl er toch meer Nederlanders naar Frankrijk op vakantie gaan) ligt volgens mij de bewijslast bij de programma-comissie bobo's dat er geen anti-romaanse talen samenzwering is. Ueberhaupt is het vreemd dat dit gebeurt met de huidige overcapaciteit aan bandbreedte.

Kortom, ik kan iedereen aanraden een schotel te kopen en op het dak te zetten; ik heb het gedaan toen CNN voor het eerst verdween van de Amsterdamse kabel: ik maak graag zelf uit waar mijn nieuws vandaan komt.

Clips: Music, Madonna

'Music' van Madonna is een merkwaardige clip, niet om wat er niet in gecensureerd is (Ali G die in korte tijd de woorden 'punani' en 'bwatty boy' (Jamaican voor respectievelijk het vrouwelijk geslachtsdeel en (manlijke) homoseksuelen) er uit krijgt en Madonna's borsten bespreekt, en ook niet voor de striptease-club scenes of die in de limousine; nee, het is een zin in de songtekst die er wat moeilijk vanaf komt. Om precies te zijn "Music, makes the bougeoisie never rebel" (tenminste, 'never' klinkt verhaspeld en ik zou zweren dat ik haar tijdens een optreden 'wanna rebel' hoorde zingen).

Dit illustreert dat politiek engagement nu gevaarlijker geacht wordt dan sex. Dat laatste in de kiosken van Lissabon als enig blijvend verschil na de Anjerrevolutie voor de Portugezen. Hoewel ik wel beter weet dan te denken dat ze er iets mee bedoelt, was ik toch verrast; het is de afgelopen dertig jaar niet zo'n populair onderwerp. Ik denk dat de laatste keer dat ik de woorden 'rebel' en 'bourgeoisie' in één zin hoorde was in Prima della Rivoluzione van Bertolucci hoorde in zijn complete tautologische grootsheid: (in het Italiaans) "Voor de kinderen van de bourgeoisie is het altijd vóór de revolutie." De film ging overigens over sex, niet revolutie, want volgens de hier geopperde theorie hadden we hem dan nooit gezien.

Gemeen en dom

Nu hoeft van mij niet iedereen de hele tijd consequent en coherent te zijn, maar de laatste tijd zijn er wat trends die de grenzen van de antinomie overschrijden. Rechts in de US is uit respect voor leven tegen vruchtafdrijving, maar tegelijkertijd voor de doodstraf. Het vrije westen wil uit bescherming voor onze vrijheid websites afsluiten, die van salafistische islamieten, en mensen die onwelgevallige dingen zeggen deporteren om onze vrijheid van meningsuiting te beschermen. Het US congress keurt het storen ("jammen") van de nieuwe Venezuelaanse 'nieuws'zender goed, om te voorkomen dat dit 'nieuws' ook in andere landen ontvangen wordt; dit om de vrijheid te beschermen; het schreeuwde moord en brand over het storen van Radio Free Europe en andere 'nieuws'-instituten. De Nederlandse regering heeft het over hoofddoekjes met betrekking tot de scheiding van kerk en staat, maar begint zelf een zeurverhaal over intelligent design in het onderwijs. Intelligent design heeft niets met wetenschap te maken, zolang het tenminste niet met bewijsbare hypotheses komt. De theorie van Darwin wel; zullen we afspreken dat we wetenschap onderwijzen en niet onbewijsbaar gebabbel? Zullen we afspreken dat vrijheid van meningsuiting voor iedereen geldt, en dat we mensen zullen straffen zodra ze de wet overtreden? Zullen we afspreken dat als we tegen abortus zijn, zoals ik (en dan speciaal tegen de non-provocatus variant), we het niet andere mensen gaan verbieden?

Nu is het de vraag natuurlijk of dit soort antinomieën alleen maar vanuit een bepaald gezichtspunt dit karakter hebben, en vanuit andere gezichtspunten waarheid zijn. Het eerder genoemde voorbeeld van Fox News, waarin de mevrouw op TV in één zin stelde dat Aruba een gevaarlijk eiland is, en dat de politie er onervaren in sporenonderzoek is omdat er bijna nooit een moord gepleegd wordt. Is dat nu waar als je een hekel hebt aan Aruba en de Arubaanse politie, of is dat alleen waar als je doel in de wereld is sensationele en opruiend 'nieuws' berichten te verzorgen? Of zijn ze gewoon gek en dom? (Of zoals de onsterfelijke Swiebertje met zijn zakmes het stempeltje "gemeente eigendom" veranderde in "gemeen en dom"?)

Anjuli

Het is vreselijk nieuws. Estrelita's dochtertje Anjuli is overleden (leukemiepatientje.web-log.nl). Ik hoorde het van mijn zusje want ik ben zelf wat achter met alles. Het is ongelofelijk oneerlijk. Ik hoop dat je, lieve Estrelita die ik nog nooit heb ontmoet, de kracht kan vinden om door te gaan; ik kan natuurlijk nog niet beginnen te begrijpen wat een dreun het leven je heeft gegeven. Wees ervan verzekerd dat hier een heleboel mensen diep door geraakt zijn.