Spelling

De idee van een officiële spelling an sich is achterhaald. Ik begrijp dan ook de opstand niet helemaal: die legitimeert de wijziging juist. Niet in opstand komen maar de betere spelling gebruiken, dat zou pas helpen. Als de spellingscommissie zou geloven in haar eigen uiting dat een taal een organisch geheel is dat zich autonoom ontwikkelt, zou ze de regels afschaffen. Het is niet bewezen dat regels tot een betere communicatie leiden. Sommige talen hebben verschillende, in verschillende wetten vastgelegde spellingen, zoals het Engels. Dit leidde tot color en colour, organization en organisation, center en centre. Niemand heeft hier problemen mee; belangrijker is het om het verschil tussen fag en fag te weten.

Het Papiamento heeft twee verschillende officiële spellingen, voor een taal die door 2 a 3 honderdduizend mensen gesproken wordt. Curaçao heeft besloten tot een jaren zeventig-achtige fonetische spelling, waarover ik wat bevooroordeeld ben als Arubaan-by-marriage. Het is bijvoorbeeld voor mensen van het eiland Curaçao niet mogelijk de naam van hun eiland goed te spellen (je zegt Korsou dus de naam is zo, alleen dan weet niemand buiten de Antillen waar je het over hebt). Ook spelt men Erko voor Airco. Ik kan Arubaans Papiamento gemakkelijk lezen; de kranten van Curaçao kan ik echter pas lezen als ik ze harop voorlees en dan naar mezelf luister.

Vroeger was ik ook voor de nieuwe spelling, en vooral woorden op -ische hebben altijd een wat duitse indruk gemaakt en toen ik 14 was heb ik een tijd -iese geschreven (ik was ook tegen auto's omdat die slecht zijn voor het milieu). Met dat soort goede bedoelingen doe je alleen jezelf tekort. Ik begrijp nu dat het historische woordbeeld erg belangrijk is; het is wat me in staat stelt snel te lezen. De circuits in de hersenen die het geluid sampelen en in betekenis omzetten worden waarschijnlijk bij het lezen minder gebruikt dan de proponenten van spellingsmodernisering denken. In dit licht is de vernieuwing van De Vries en Te Winkel een misvatting. Het verlies van verbuigingen en vervoegingen hoeft niet gepaard te gaan met een verandering van de spelling. Als wij niet meer "ener" en "der" en "des" schrijven, schrijven we dat niet meer, het is geen reden om de spelling van andere woorden te wijzigen. Het maakte het lezen van vooroorlogsche couranten een stuk lastiger.

Mijn voorstel is dus het volgende: iedereen probeert zo coherent mogelijk te spellen, en de schrijvende media hebben een bijzondere verantwoordelijkheid op dit gebied. We moeten minder moeilijk doen met het door elkaar gebruiken van verschillende talen, dus een paar engelse woorden in een zin of een paar zinnen in half- engels, half-nederlands in een artikel kunnen geen probleem zijn, dit is zoals de meeste mensen toch al praten overdag. De jeugd praat al half txt. Spelling: het is elitair, schaf het af. We hebben jullie niet nodig.

Een laatste gedachte: de spelling is een emotionele zaak, zoals door iedereen tot vervelens toe gemeld. De spelling is ook vervat in een wet. Deze wet gaat niet gehandhaafd worden, zoals in Turkije, waar Koerden, als ze per ongeluk of expres een W of een Q gebruiken zoals in hun eigen taal, een boete equivalent aan EUR 300,- krijgen. Dit overigens waarschijnlijk niet uit redenen van taalzuiverheid, maar om redenen van discriminatie. De spellingswet ondergraaft als zodanig dus het respect voor wetgeving.

Zorgen

Wanneer moet je beginnen met je zorgen te maken? Is dat als al het europese dataverkeer wordt opgeslagen, maar niet illegaal maar door een besluit van het parlement? Is dat als ministers tegen het parlement mogen liegen en er niets gebeurd, of als er posters met meningen van burgers over politici worden weggehaald, compleet met blauwe ogen en onnodig geweld. Is dat wanneer buitenlandse geheime diensten burgers ontvoeren met medeweten van tegen ons liegende regeringen? Of is dat de week dat vier verschillende mensen je waarschuwen om niet zo openhartig te zijn op je weblog?

In de VS heeft de Stasi al gewonnen. Dubbeljoe neemt de verantwoordelijkheid, en we zijn uitgepraat. Voor de goede orde: Peter R. de Vries vs de AIVD. Met geheime diensten weet je nooit wat het spel is. Was dit een actie om Peter te kunnen aanklagen voordat zijn politieke plannen begonnen? Ik dacht dat vrijheid van de pers inhield dat officiele geheimhlouding niet geldt, het journalistieke doel is hoger; hier blijkbaar niet. Wat ik eigenaardig vindt is dat behalve Peter R, ook Pim (zijn nagedachtenis) er hier niet beter uitkwam - een andere bedreiging van de gezeten partijen - de bazen van de AIVD. Het verhaal dat de diskettes 2 jaar stillagen is onwaarschijnlijk, zeker na Tonino. Het verhaal dat de files unencrypted op diskettes terecht konden komen lijkt me nog minder waarschijnlijk; met werkende procedures van interne auditing op binnenlandse zaken zou dit een tikkende bom zijn voor de betrokken agent, die er achteraangegaan zou zijn.

En eens te meer is het zo dat bij geheime diensten als de RID en de AIVD de kans op incompetentie versus opzet anders ligt dan in het normale leven: men heeft er belang bij incompetent te lijken. Het ongunstige geval voor minister Remkes is nu dat hij, om niet onbetrouwbaar te lijken, incompetentie moet bewijzen.

Wanneer moet je je zorgen maken? Als een minister evident zijn macht misbruikt via een "koninklijk" besluit, en dan door de pers tot politicus van het jaar wordt gekozen? Welnee, als ik me zorgen maakte zou ik naar goede raad luisteren en niet meer bloggen.

Verelendung

Het probleem met fundamentalisme is dat de fundamentalisten gemiddeld niet fundamentalistisch genoeg zijn. Het opperwezen wordt een grote rol toegedicht, maar men is ervan te overtuigen dat als men de penicillinekuur niet afmaakt, de bacteriën versterkt uit de strijd komen; een regelrecht 'survival of the fittest'-principe. Op de Veluwe is er een harde kern die geen injecties wil; goed. Heel naar voor de kindertjes, dat wel, en een minpuntje op het gebied van naastenliefde. Hun Saoedische medefundamentalisten zijn dezelfde mening toegedaan, maar laten wel hun eigen nieren spoelen als ze zich weer slechter voelen. Misschien wordt het tijd voor de ware fundamentalist om iets te ondertekenen dat men niet geholpen wil worden met enige middel dat door wetenschap of evolutieleer tot stand is gekomen. Het wordt een wipeout voor de biblebelt en sommige stukjes midden-oosten. Het is beter en de overblijvers zullen, deo volente, hun dwaalleer afzweren.

Intermissie

Alle aandacht voor het spirituele, intellectuele en kunstzinnige ten spijt, is het lichaam nog steeds een machine waarin alles goed moet gaan volgens een proces waarvan het niet bijzonder zinvol is om het ontwerp of ontstaan te noemen omdat er veel is dat we niet weten en meer is dat we niet kunnen weten. Geluk is om daar korte perioden geen last van te hebben; geconfronteerd worden met ziekte en sterfelijkheid drijft de één tot religie en de ander tot depressie. En is er verschil? Sartre had wel een bepaald punt toen hij zei dat we hier ongevraagd arriveren en met wat geluk een aantal gezonde jaren hebben.

Het leven vraagt om verzoening met rampspoed als ziekte en dood, in ieder geval zorgen de voorkomens in onze omgeving, zowel dichtbij als verder af, voor een lichte schaamte over de 'problemen' waar we onszelf de laatste tijd mee bezighielden, zoals een minder glamoureuze werkomgeving dan tevoren (tijdelijk ook) en het verlies van het voorrecht om duur minder dan drie meter van het werk te parkeren; en wat veel werk, dat in geen enkele omstandigheid anders dan als een zegening uitgelegd kan worden.

Ongemerkt gezond, druk zijn en doorzeuren is het mooiste dat er is. En de liefde, vooral als ze langdurig en stabiel is en het object ervan begeerlijk en onverwacht blijft.

Solidariteit

Als een van de voorbeelden hoe men het tegenovergestelde van de intentie realiseert is Gdansk te noemen. Zoveel jaar geleden dat Solidarnosc werd opgericht, het communisme is weg en het werk ook (hoewel het socialisme genoemd werd en het communisme nog niet bereikt was volgens de communisten). Sterker nog, degenen die toen werk hadden stappen nu in hun auto's, geen Polski Fiat meer, en komen de boel hier schilderen. Als het kapitalisme ongestoord zijn werk kan doen, harmoniseren en stabiliseren de prijzen zich binnen enige jaren. De beloning voor de arbeid is hier dan wel een stuk lager, en dat zal het moment zijn dat ook de Nederlander zich af gaat vragen of het goed was wat Solidariteit vermocht. Ik voorspel bijzonder weinig solidariteit met de Polen bij degenen wiens banen weg zijn.

Dit kan natuurlijk wel wat genuanceerd worden. Economie is geen zero-sum proces, en de welvaart die ergens meer is, hoeft niet ten koste te gaan van de welvaart ergens anders. Maar probeer dat uit te leggen aan de schilder of IT'er die zijn werk door iemand anders goedkoper gedaan wordt. Het pijnlijke is dat niemand er wat aan heeft als de werkloosheidsuitkeringen op hetzelfde peil blijven; dan betalen de Polen de premies voor de Nederlanders die op hun luie reet liggen. Ik voorspel dat ze liever zwart blijven werken, en dat wij ze liever zwart blijven betalen.

Van die redenering uit is het een vergissing geweest om de grenzen te openen. Laat me dat uitleggen. Als we er van uit gaan dat er twee soorten buitenlanders werk doen dat Nederlanders niet kunnen of willen, zijn dat de groep van expats die hooggekwalificeerd werk doen, zoals bijvoorbeeld business analyst of data modeller. Die zijn erg welkom en krijgen werkvergunningen, en betalen belasting. De andere groep is laaggeschoold en plukt bollen of doet klusjes, en betaalt over het algemeen geen belasting, want komt zomaar de grens over, of op een toeristenvisum. Als de grenzen binnen Europa niet open zouden zijn gesteld, hadden we de laatste groep kunnen overtuigen om belasting te betalen door ze in ruil daarvoor vrij en gemakkelijk reizen van en naar de thuisbasis te beloven. Dit gaat nu niet meer, want het is zogenaamd goed voor de economie om de grenzen open te laten. Lang leve de solidariteit, maar met wie ook alweer?