Twintig jaar geleden was ik in Moskou. Gorbatsjov was net aan de macht maar niemand wist nog precies wat er komen ging. (Ik denk hijzelf ook niet). Door wat er toen in gang is gezet is de wereld veranderd van de koude oorlog tot de huidige met het islamitische vijandbeeld. Het zal een tijdje duren, maar het moet bijna zo zijn dat Gorbatsjov de grote verandering had gepland met mensen in het westen; de tegencoup van de oude garde bereikte niet het doel maar zorgde voor een doorkruising van het zorgvuldig geplande schema waarin het kapitalisme geleidelijk werd ingevoerd.
Het leven in Moskou twintig jaar geleden was ongeveer net zoals hier, met als uitzondering dat de Russen die ik sprak zonder uitzondering dachten dat wij in het westen allemaal steenrijk waren en onze ouders een mercedes-benz reden. Ook waren ze meer dan normaal geinteresseerd in spijkerbroeken, schoenen en jassen uit het westen, hoewel al die dingen daar ook te koop waren. Men klaagde er over dat ze veel geld op de bank hadden maar niets konden kopen.
De krampachtigheid van de sovjet-media was in schrille tegenstelling tot de beschikbaarheid van buitenlandse publicaties en radiozenders. In het Goem-warenhuis draaiden de Beatles en ELO. De keuze aan artikelen was beperkt, wat inhield dat winkelen niet echt nuttig was, want hetzelfde assortiment was overal, en voor dezelfde prijs te koop.
De metro's waren een toonbeeld van netheid in een stad die verder wat rommelig en koud was. Er waren veel auto's op straat, maar van Russische merken, en een paar Tatra's uit Tsjecho-Slowakije. Er was geen merkbare surveillance, behalve in de hotels waar alle oude dametjes, op elke verdieping eentje, naar verluid van de geheime dienst waren. Er reden wel altijd veel legervoertuigen op straat, maar de meesten vervoerden normale goederen. Er was nog niets voelbaar van grote verandering, en ook niets dat er op wees dat het land zou instorten, zoals het later deed. We weten wat er gebeurd, is, en door het openen van de archieven, ook veel van de misdaad die er heeft plaatsgevonden in de afgelopen eeuw.
Bij wijze van reprociteit zouden ook de archieven aan deze kant van het ijzeren gordijn open moeten, niet gecensureerd zoals nu, maar echt en onbeperkt, om de periode echt in perspectief te kunnen zien. Geschiedenis is altijd die van overwinnaars, maar er is niets dat ons er van weerhoudt om ook onszelf te overwinnen.
No comments:
Post a Comment